کشف چندین گور متعلق به نوزادان و بچه ها در کاوش محوطه هیربدان - مجله جام جهان

چندی پیش در نخستین فصل کاوش باستان شناسی محوطه هیربدان داراب که با سرپرستی سپیده جمشیدی یگانه انجام شد، بعد از ایجاد پنج گمانه و دو ترانشه و کاوش در آنها، نهشته هایی از دوره کفتری شناسایی شد.

پروژه کاوش در این محوطه به منظور شناخت شاخصه های فرهنگی این منطقه در طول هزاره های سوم و دوم پیش از میلاد و همچنین شناخت برهمکنش های فرهنگی منطقه ای و فرامنطقه ای تپه هیربدان با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به انجام رسید.

سپیده جمشیدی یگانه (سرپرست کاوش در محوطه هیربدان داراب) درخصوص یافته های این فصل از کاوش گفت: قدمت یافته های این محوطه به دوره ایلام قدیم می رسد، تا به امروز پیروز به شناسایی حدود 3 هکتار گورستان شده ایم که تدفین های آن شیوه های مختلف با ویژگی های متفاوت در آن اجرا شده است. تنوع شیوه تدفین از طاق باز گرفته تا جنینی و به پهلو، بررسی این گورستان را جالب تر می کند. در برخی از این تدفین ها اشیای تدفینی وجود داشت و در برخی دیگر خیر.

او ادامه داد: در بخشی از ترانشه مرکزی پیروز به کشف کوره هایی شدیم که متاخرتر از معماری ها و از تدفین ها قدیمی تر هستند. دوره ایلام بسیار گسترده است و قطعا بازه زمانی طولانی بین معماری کشف شده و شکل گیری گورستان وجود دارد. البته سفال های کشف شده به دوره ایلام قدیم می رسد. درواقع میتوان گفت در این فصل از کاوش پیروز شدیم تدفین های انسانی، سازه های معماری و چند کتیبه بر روی لبه ظرف سفالی بدست بیاوریم.

به گفته جمشیدی یگانه، معماری پیدا شده دارای چندین فضا از جمله فضاهای مربعی و البته فضای مدور است و احتمالا کاربرد اداری داشته و مسکونی نبوده. همگی با مصالح خشت ساخته شده اند. در یکی از این اتاق ها تعداد زیادی تبلت های خام در حدود 160 لوح بدست آمد که روی آنها اثر مهر ندارد اما می دانیم کارکرد آنها در دوره ایلام برای آن بود که رویشان بنویسند و به محل مورد نظر بفرستند. همچنین چند ظرف سفالی بدست آمد که لبه آنها کتیبه دارد هرچند هنوز این کتیبه ها خوانده نشد، اما قطعا می تواند به ما در شناخت هرچه بهتر و بیشتر منطقه کمک کند.

او معتقد است: این احتمال وجود دارد که در دوره ای این محوطه برای امور اداری و داد و ستد مورد استفاده قرار می گرفت و بعد از گذشت سالها و متروک شدن آن، تبدیل به گورستان شده است. هرچند نمی توانیم از کاربرد دقیق این فضا صحبت کنیم اما از آنجا که هر چهار ظرفی که دارای کتیبه روی لبه خود بودند و چند گل مهر هم در این فضا و در این محوطه بدست آمده اند، می توانیم بگوییم که این مجموعه کارکرد مرکزی و شاید کارکرد آیینی داشته. باتوجه به آنکه لبه ظروف سفالی کتیبه داشت، می توانیم بگوییم این ظروف و مواد داخل آنها که هنوز نمی دانیم چه بوده شاید گندم، جو یا…، پیشکشی بود. شواهدی از وجود قربانی در منطقه بدست نیامده است.

این باستان شناس گفت: شهرستان داراب با توجه به موقعیت جغرافیایی، دشت حاصلخیز و منابع آب کافی همواره در طول دوران مختلف مورد توجه بود. در این منطقه حدود 60 گور پیدا کردیم که بیشتر آنها مربوط به بچه ها و نوزادان است. البته هنوز نمی دانیم دلیل فوت این تعداد کودک و نوزاد چه بود. آیا بیماری شیوع یافته یا دلیل دیگری داشت.

او ادامه داد: گورها با هم متفاوت هستند و در برخی از گورها ظروف سفالی گذاشته شده بود و در دو گور خنجر مفرغی وجود داشت و در برخی گورها هیچ هدیه تدفینی وجود نداشت. در برخی گورها که تدفین طاق باز اجرا شده، دست ها در پایین بدن قرار داده شده و در برخی از گورها هم سر به پهلو گذاشته شد. اما الگوی خاصی برای تدفین وجود نداشت. درواقع شاهد تنوع تدفین هستیم.