آنتی بیوتیک های تاریخ مصرف گذشته را دور نریزید - مجله جام جهان

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، پریا عطایی سعیدی داروساز و کارشناس معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت وگو با خبرنگاران، درباره دور ریختن آنتی بیوتیک ها در محیط زیست اظهار کرد: ابتدا باید افراد با آنتی بیوتیک ها آشنایی داشته باشند و با آگاهی کامل از آنها استفاده نمایند. دارو های آنتی بیوتیکی مانع از رشد میکروب ها می شوند یا آن ها را از بین می برند. آنتی بیوتیک ها درواقع روی یک یا تعداد خاصی از میکروب ها اثر می گذارند. این مواد گاهی از موجودات زنده مانند قارچ ها گرفته می شوند یا برخی دیگر به صورت مصنوعی ساخته خواهند شد. اولین آنتی بیوتیک مورد استفاده افراد، پنی سیلین هست که از قارچ استخراج شده است .

او با اشاره به مقاومت آنتی بیوتیک ها در مقابل بیماری ها، اعلام کرد: امروزه بروز مقاومت آنتی بیوتیک یکی از بزرگترین چالش ها در سیستم های سلامت است که استفاده نابجا و بیش از حد آنها سبب بروز مقاومت آنتی بیوتیکی می گردد. استفاده از آنتی بیوتیک هایی که جایگاهی در درمان ندارند، این فرصت را به باکتری ها می دهند تا به طریقی تغییر نمایند که میزان تأثیر آنتی بیوتیک ها بر آنها کم یا کلاً متوقف گردد و زمانی که این اتفاق بیفتد باکتری ها جان سالم به در می برند و از بین نمی فرایند و عفونت ایجاد شده به درمان پاسخ مثبت نمی دهد .

عطایی یادآور شد: توجه به این نکته بسیار مهم است که در مقاومت آنتی بیوتیکی فقط برای بیماران نیست که از نتیجه آن رنج می برند بلکه افراد سالم جامعه هم ضربه می نمایند. باکتری های مقاوم به سرعت بین اعضای خانواده، همکلاسی ها و همکاران گسترش خواهد یافت، در این بین سلامت افراد جامعه با گونه بیماری زای جدیدی که به سختی و با هزینه بالا درمان می شوند، تهدید خواهد شد .

چه عواملی باعث ایجادنماینده مقاومت آنتی بیوتیکی می شوند؟

او درباره عوامل تاثیرگذار بر مقاومت آنتی بیوتیک ها اظهار کرد: در این خصوص علل متعددی وجود دارد، به عنوان مثال استفاده از آنتی بیوتیک ها در بیماری های ویروسی، عدم استفاده از آنتی بیوتیک در زمان های مشخص شده، خوددرمانی، کامل نکردن دوره درمان، رها کردن آنتی بیوتیک های تاریخ گذشته یا مصرف نشده در محیط زیست هستند .

عطایی در ادامه اضافه کرد: از آنجا که انتظار می رود باتوجه به مصرف صحیح و درست آنتی بیوتیک ها و تکمیل دوره درمان، دارویی باقی نماند، اما متأسفانه گاهی اوقات افراد دوره خود را تکمیل نمی نمایند. در این بین دارو های باقی مانده تاریخ مصرفشان تمام می گردد و افراد بدون اطلاع از اینکه آنتی بیوتیک ها مانند سایر دارو ها نیستند، آن ها را دور می ریزند و به همان شکل دارو ها وارد طبیعت و باعث ایجاد مقاومت میکروبی می شوند .

آنتی بیوتیک ها چرا نباید مانند سایر دارو ها دور ریخته شوند و چه تأثیری بر دام و انسان دارند؟

او گفت: دور ریختن غیراصولی آنتی بیوتیک ها می توانند باعث شوند که این دارو ها جذب محیط و در خاک یا آب وارد شوند و از این طریق میکروب های مفید محیط که مسئول تجزیه مواد را دارند، از بین ببرند. از طرفی میکروب های بیماری زا مقاوم می شوند که باعث شیوع بیماری در موجودات اعم از دام و طیور و انسان می گردد و برای سلامت جامعه می تواند خطرناک باشد، بنابراین با جمع آوری و انهدام صحیح این دارو ها می توان از آلودگی محیط زیست و همچنین بروز بیماری در جامعه پیشگیری کرد .

داروساز و کارشناس در ادامه اعلام کرد: پسماند های دامداری های بزرگ، فاضلاب حاصل از فراوری آنتی بیوتیک ها، بیمارستان ها، پسماند های شهری از منابع آلودگی با آنتی بیوتیک ها در محیط زیست هستند. بخش هایی از آنتی بیوتیک های مصرف شده در انسان و حیوانات با مدفوع و ادرار بدون تغییر دفع می شوند. فضولات حیوانات اغلب به دلیل مواد مغذی به عنوان کود در مزارع استفاده می شوند که می تواند منجر به آلودگی مستقیم محیط با بقایای آنتی بیوتیکی و باکتری های مقاوم شوند .

او توضیح داد: دو تهدید متمایز و بالقوه ای برای محیط زیست و انسان ها، دام ها وجود دارد. عواملی مانند آلودگی محیط زیست با آنتی بیوتیک ها و عناصر مقاوم به آنتی بیوتیک می توانند به دنبال آن عواقب شدیدی برای سلامتی انسان (بدون در نظر دریافت اثرات سمی مستقیم بالقوه) داشته باشند. عوامل دیگری که می توانند بر محیط زیست و انسان تاثیر بگذارند، گسترش باکتری ها و ژن های مقاوم و باکتری های بیماری زا جدیدی که در مقابل دارو های جدید مقاومت نشان می دهند، هستند .

او گفت: تجمع باکتری های و مقاومت آنتی بیوتیک ها ، می توانند عواقب جدی به همراه داشته باشند، ممکن است انسان هنگام مصرف غذای آلوده یا آب به وسیله تماس مستقیم با حیوانات، توسط باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک، بیمار یا کلونیزه گردد. آن ها همچنین ممکن است خطر بروز باکتری های جدید بیماری زای مقاوم به درمان را افزایش داده و گسترش دهند. درک این نکته لازم است که استفاده از آنتی بیوتیک های مناسب یا نامناسب دلیل افزایش شیر و گسترش سریع مقاومت آنتی بیوتیکی، همچنین ظهور پاتوژن های جدید مقاوم به چند دارو است که در کل سیستم سلامت ما را تهدید خواهند کرد .

در صورتی که آنتی بیوتیک تاریخ گذشته باشد، چگونه باید این دارو ها را دور بریزیم؟

عطایی اظهار کرد: این دارو ها نباید وارد فاضلاب شوند. به تمام افراد توصیه می گردد که این دارو ها را با بسته بندی اصلی خودشان دور بریزند تا بتوانند مانع رها شدن و بالا رفتن غلظت آن ها در محیط شوند. بهتر است آنها در ظروف، قوطی خالی یا کیسه ای بسته بندی شوند تا از نَشت دارو به زباله جلوگیری گردد؛ البته این توصیه درمورد آنتی بیوتیک ها تا حدی متفاوت است ، زیرا داروهای دیگر به جز آنتی بیوتیک ها کمتر برای محیط زیست مشکل ساز هستند. گفتنی است که قبل از ریختن بسته های دارو به زباله، برچسب بطری ها و قوطی های آن ها را هم مخدوش نمایند، به طوری که چاپ آن ها ناخوانا باشد. این موضوع باعث می گردد تا امکان سوءاستفاده وجود نداشته باشد تا افراد سودجو برای فروش داروهای تاریخ مصرف گذشته استفاده ننمایند .

،