دور زدن رای دیوان عدالت اداری در کنکور دکتری دانشگاه های دولتی؟ - مجله جام جهان

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری خبرنگاران، نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاه های کشور همواره محل بحث بوده و هست، از یک طرف مصوبه ای برای چگونگی سنجش و پذیرش دانشجو وجود دارد و از سوی دیگر دانشگاه ها تاکید زیادی دارند تا دست شان در این زمینه باز باشد و بتوانند به شیوه خود دانشجوی موردنظرشان را پذیرش نمایند. همین مساله هم باعث شده طی سال های اخیر اما و اگرهای زیادی در این زمینه مطرح گردد و قوانین خاص دانشگاه ها دانشجویان خواستار تحصیل در این زمینه را سردرگم کند. اعمال شیوه های مختلف توسط دانشگاه ها از همان ابتدای برگزاری آزمون دکتری تخصصی به صورت نیمه متمرکز و بروز نارضایتی درمیان دانشجویان باعث شد درنهایت مجلس شورای اسلامی پا پیش بگذارد و مصوبه ای را در راستای ایجاد وحدت رویه درمیان دانشگاه ها به تصویب برساند، مصوبه ای که طبق آن باید پذیرش دانشجو براساس ملاک های مختلف انجام گردد، نمره نهایی هر دانشجو متشکل از 50 درصد آزمون کتبی، 20درصد سوابق پژوهشی و فناوری و همچنین 30درصد مصاحبه علمی انجام گردد، اما بند ه این مصوبه به قدری دردساز شد که در عمل باز آش همان آش شد و کاسه همان کاسه.

به عبارت دیگر در این بنده آمده است: معین حدنصاب سنجش علمی از سوی موسسات برای ورود داوطلبان به مرحله دوم الزامی است. این حدنصاب می تواند برای کل موسسه یک مقدار واحد یا به تفکیک هر کدرشته محل متفاوت باشد و حدنصاب علاوه بر اطلاع رسانی عمومی به سازمان نیز اعلام گردد. دانشگاه ها نیز با استناد به همین بند به گذاشتن تراز برای دعوت کردن دانشجویان به مرحله مصاحبه علمی اقدام نموده اند؛ موضوعی که به اذعان دانشجویان معترض باعث می گردد بسیاری از داوطلبان تحصیل در مقطع دکتری که از لحاظ علمی رتبه بالایی را نیز دارند، از چرخه رقابت حذف شوند.

کش وقوس های موجود درباره چگونگی دعوت داوطلبان به مرحله مصاحبه علمی طی سال های اخیر باعث شد درنهایت یکی از داوطلبان کنکور سال 97 به بند 11 شیوه نامه اجرایی آزمون ورودی دوره دکتری در سال 1397 که توسط سازمان سنجش و آموزش کشور به تصویب رسیده به دیوان عدالت اداری شکایت ببرد تا براساس رای صادرشده توسط این دیوان عملا بند 11 این شیوه نامه ابطال شد.

در رای این دیوان که به موجب اعمال تراز توسط دانشگاه تبریز در سال 97 صادر شده، آمده است: با عنایت به اینکه مطابق حکم ماده 5 قانون سنجش پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال1394 پذیرش نهایی در مقطع دوره های دکتری تخصصی به شیوه آموزشی و پژوهشی براساس تاثیر 50 درصدی آزمون سازمان سنجش و تاثیر 50 درصدی نمره مصاحبه در دانشگاه ها صورت می گیرد و اختیار مقرر برای شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها به توضیح بند ت ماده 3 قانون صدرالذکر، صرفا ناظر به معین نصاب قبولی درمرحله سنجش عمومی است، ولی دانشگاه تبریز برای قبولی در مرحله دوم نصاب معین نموده است، به طوری که داوطلب درصورت عدم کسب نصاب مذکور حتی درصورت کسب نمره بالای کتبی از طی مراحل پذیرش محروم می گردد، بنابراین بند 11 شیوه نامه اجرایی آزمون ورودی دکتری سال 1397 سازمان سنجش و آمـوزش کشور موجب محدودیت حکم فوق الذکر قانونگذار شده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سـال 1392 از تـاریخ تصویب ابطال می گردد.

با این حال به نظر می رسد این رای تنها یک سال آن هم تاحدودی ملاک دانشگاه های کشور قرار گرفته است، چراکه امسال دانشگاه ها باز همان رویه قبلی را درپیش گرفته اند و با اعمال ترازهای مدنظرشان بخش زیادی از داوطلبان را از گردنه رقابت بیرون می اندازند؛ موضوعی که بازهم با اعتراض داوطلبان همراه شده و حتی پای بعضی را برای ثبت شکایت به سازمان سنجش و دیوان عدالت اداری کشور باز نموده است.

3 مقاله ISI داشتم اما از راهیابی به جلسه مصاحبه بازماندم

یکی از داوطلبان دکتری امسال که فارغ التحصیل رشته مهندسی نفت است و جزء شکایت نمایندگان رویه فعلی دانشگاه ها برای اعمال تراز محسوب می گردد، در گفت وگو با فرهیختگان درباره شرایط جدید دانشگاه ها در پذیرش داوطلبان کنکوری، گفت: سال 98 براساس رای که توسط دیوان عدالت اداری صادرشده، بحث اعمال تراز توسط دانشگاه ها باطل شده، اما متاسفانه باز شاهدیم که در دانشگاه ها در امسال برخلاف رای دیوان عمل و برای گزینش داوطلبان تراز اعلام نموده اند، درحالی که قطعا چنین کاری در تضاد با قوانین مصوب است.

او با بیان اینکه البته دانشگاه ها در حرف اعمال تراز را قبول ندارند، توضیح داد: با این حال در عمل براساس تراز معین شده خودشان از داوطلبان دعوت به مصاحبه می نمایند و متاسفانه هر دانشگاهی نیز تراز خاص به خودش را دارد و ترازهای درنظر گرفته شده به حدی بالا است که شاید در هر رشته نهایتا 10 نفر بتوانند به مرحله مصاحبه علمی راه پیدا نمایند.

این داوطلب دکتری گفت: با شیوه در پیش گرفته شده توسط دانشگاه ها عملا داوطلبانی که سابقه پژوهشی خوبی را دارند، اما به تراز مدنظر دانشگاه ها نرسیده باشند، از راهیابی به جلسه مصاحبه جا می مانند و قطعا درحق آنها اجحاف خواهد شد، چراکه نباید فراموش کرد با توجه به اینکه مصاحبه کتبی زمان معینی دارد، محتمل است به هر دلیلی داوطلب نتواند نمره مدنظر را در این آزمون کسب کند. اما اگر بحث تراز توسط دانشگاه ها دنبال نگردد، این قبیل داوطلبان نیز فرصت خواهند داشت در جلسه مصاحبه و همچنین مدنظر قرار دریافت سوابق پژوهشی و فناوری اش درمقطع دکتری به تحصیل بپردازند.

او با بیان اینکه دانشگاه ها سابقه پژوهشی داوطلبان را درنظر نمی گیرند و صرفا به نمره آزمون کتبی اکتفا می نمایند، گفت: درحالی که برای رسیدن به مصاحبه علمی باید هم بحث مصاحبه کتبی و هم سوابق مدنظر قرار بگیرد، اما درعمل چنین اتفاقی نمی افتد و صرفا به نمره آزمون بها داده می گردد. شخصا نمره آزمون کتبی ام 90 بود، اما درمقابل سه مقاله ISI دارم که اصلا به آنها توجه نمی گردد. درحالی که اگر قرار بود سوابق پژوهشی هم ملاک قرار بگیرد، به احتمال زیاد می توانستم به جلسه مصاحبه علمی راه پیدا کنم. در اصل معین تراز توسط دانشگاه ها باعث می گردد بسیاری از دانشجویانی که از لحاظ علمی رتبه خوبی دارند، اما به هر دلیل در آزمون کتبی نتوانسته اند تراز مورد احتیاج دانشگاه ها را کسب نمایند، از رسیدن به جایگاه مقطع دکتری جا بمانند.

سازمان سنجش بحث حذف اعمال تراز را قبول ندارد

این داوطلب گفت: جالب اینجاست که وقتی به سازمان سنجش اعلام کردیم پیش تر بحث اعمال تراز حذف شده بود، عنوان کردند که چنین اتفاقی نیفتاده است، درحالی که رای دیوان عدالت اداری در این باره موجود است و این رای نیز براساس شکایت یکی از دانشجویان صادر شده بود، اما امسال مطابق سال های گذشته دانشگاه ها با نادیده دریافت این رای، ترازهای بالایی را اعلام نموده اند.

او با بیان اینکه پیشنهادمان این است که دانشگاه ها ترازها را تا جایی پایین بیاورند که بیشتر داوطلبان بتوانند در مصاحبه علمی شرکت نمایند، اعلام کرد: در اصل دانشگاه ها باید سوابق پژوهشی را نیز برای داوطلب لحاظ نمایند و عملا داوطلب با 20 درصد سوابق پژوهشی و 50 درصد آزمون کتبی به جلسه مصاحبه راه پیدا کند، البته اگر این مساله امکان پذیر نیست دانشگاه ها باید براساس رای دیوان همه داوطلبان قبول شده در آزمون کتبی را برای مصاحبه دعوت نمایند.

سازمان سنجش سال 95 همه فرایند پذیرش دانشجو را به دانشگاه ها محول کرد

شیبانی، از دانشجویان مقطع دکتری در این باره با بیان اینکه سال 95 در آزمون کتبی دکتری قبول شدم و آن سال فرایند پذیرش دانشجویان کاملا متفاوت شده بود، گفت: آن سال سازمان سنجش همه فرایند پذیرش دانشجو را به دانشگاه ها محول کرد که براساس آن دانشگاه ها هم آزمون علمی و هم مصاحبه تخصصی را ملاک قرار دادند و آزمونی که توسط سازمان سنجش برگزار گردید، در عمل تنها یک حدنصاب تلقی می شد که در صورت قبولی در آن داوطلب برای طی مراحل بعدی به دانشگاه ها معرفی می شد و عملا رتبه و تراز داوطلب هیچ تاثیری در قبولی اش نداشت.

او با بیان اینکه سال 95 در مصاحبه سه دانشگاه شرکت کردم، ادامه داد: هر دانشگاه نیز شرایط خاص به خودش را داشت، تا جایی که یک دانشگاه اقدام به برگزاری آزمون کتبی و مصاحبه تخصصی کرد. دانشگاهی دیگر تنها مصاحبه تخصصی را مدنظر قرار داده بود، البته نحوه برخورد با داوطلبان درهمان جلسه مصاحبه تخصصی نیز متفاوت بود تا جایی که به خاطر دارم به یکی از داوطلبان گفته بودند انتها نامه اش درمقطع کارشناسی ارشد به طور کلی اشتباه است. در این بین نیز بعضی دانشگاه ها منابعی را برای شرکت در آزمون شان معرفی و بعضی دیگر حتی این کار را هم ننموده بودند.

این دانشجوی دکتری بیان داشت: در آن سال ترازی که توسط دانشگاه ها برای دعوت به مصاحبه درنظر گرفته شده بود با واقعیت فاصله زیادی داشت، به طور مثال دانشگاه تهران تراز هزار را درنظر گرفته بود و تنها داوطلبانی که ترازشان زیر هزار بود می توانستند به جلسه مصاحبه این دانشگاه بفرایند. درمقابل دانشگاه سطح 3 کشور نیز تراز معین شده برای خودش را دو هزار و 500 گذاشته بود و این تفاوت باعث شکایت داوطلبان شده بود. همچنین آن سال برای اولین بار بود که همه مسئولیت برعهده دانشگاه ها گذاشته شده بود و داوطلبان تصور می کردند هر دانشگاهی، داوطلبی را که مدنظرش است، جذب خواهد نمود و این مساله نیز خود اعتراضاتی را به همراه آورد.

شیبانی با بیان اینکه با اعمال تراز برای داوطلبان دکتری موافق هستم، گفت: البته این کار باید به صورت عادلانه باشد، یعنی توسط یک واحد ناظر دنبال گردد تا بحث ترازبندی درست پیگیری گردد. در اصل نباید ترازبندی به گونه ای باشد که هر دانشگاهی یک تراز را درنظر بگیرد تا جایی که تراز مدنظر قرار گرفته به حدی بالا باشد که هیچ داوطلبی نتواند به آن دست پیدا کند. همچنین ترازها باید از همان ابتدا معین باشد، نه اینکه وقتی داوطلب در آزمون کتبی شرکت کرد، تازه دانشگاه ها تصمیم بگیرند که اصلا تراز را لحاظ نمایند، قطعا چنین کاری باعث سردرگمی داوطلبان می گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه باهنر کرمان: پذیرش دانشجوی دکتری در جهان براساس سوابق پژوهشی است

عضو علمی دانشگاه باهنر کرمان نیز که تمایلی به انتشار اسمش نداشت، با بیان اینکه متاسفانه امسال نیز تمام دانشگاه ها برای ورود داوطلبان به مرحله مصاحبه تراز درنظر گرفته اند، بیان داشت: این درحالی است که سال گذشته یکی از دانشجویان به این مساله اعتراض می نماید و دیوان عدالت اداری نیز براساس قانون سال 94 مجلس معین می نماید که بعد از این پذیرش دانشجوی دکتری باید براساس این 50درصد آزمون کتبی، 20درصد سوابق پژوهشی و 30درصد مصاحبه علمی انجام بگیرد، اما عملا امسال بار دیگر دانشگاه ها آزمون کتبی را مبنا قرار داده اند و هر دانشگاهی برای خود تراز درنظر گرفته است.

او اضافه نمود: اعمال تراز توسط دانشگاه ها باعث می گردد هر داوطلب که نتواند به تراز مدنظر دانشگاه ها برسد، عملا از چرخه رقابت حذف خواهد شد. به عبارت دیگر ممکن است دونفر رتبه های 20 و 21 را در آزمون کسب نموده باشند و با شیوه فعلی دانشگاه ها در عمل رتبه 21 اصلا به مصاحبه دعوت نمی گردد، درحالی که شاید او سوابق پژوهشی بهتری نسبت به داوطلبی که رتبه 20 را در آزمون کتبی کسب نموده، داشته باشد و اگر به او فرصت شرکت در مصاحبه علمی داده بودند، درنهایت این فرد باشد که به کلاس درس راه پیدا کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه باهنر کرمان با بیان اینکه شیوه فعلی دانشگاه ها باعث شده تعدادی از داوطلبان امسال نیز دست به شکایت بزنند، توضیح داد: در نقاط مختلف جهان کمتر سراغ داریم که اصلا آزمون کتبی برگزار گردد، بلکه به سوابق داوطلب توجه می گردد و بعد از اینکه فردی که براساس سوابقش مورد قبول دانشگاه قرار بگیرد، در جلسه مصاحبه علمی شرکت می نماید. با این حال درعمل مصاحبه نیز چندان ملاک قرار نمی گیرد، بلکه مولفه اصلی سوابق علمی و البته توصیه نامه اساتید است، اما در ایران تنها نمره کتبی مدنظر قرار می گیرد.

او صحبت هایش را این طور به انتها رساند: شخصا دانشجویی داشتم که چندمقاله ISI منتشر نموده، اما چون نتوانسته بود در آزمون کتبی تراز موردنظر دانشگاه را به دست بیاورد اصلا به مصاحبه دعوت نشد. درحالی که در این میان داوطلبانی را نیز داریم که شاید حتی در یک کنفرانس علمی نیز شرکت ننموده باشند، اما صرفا به خاطر کسب تراز به مرحله مصاحبه می رسند، در اصل با انتخاب چنین شیوه ای رقابت را میان داوطلبان ضعیف دنبال خواهیم کرد.

سرنوشت نامعلوم شیوه نامه اجرایی آزمون دکتری سال 99

داوطلبان ورود به مقطع دکتری امسال از عدم اجرای رای دیوان عدالت اداری و ابطال بند 11 شیوه نامه اجرایی آیین نامه آزمون ورودی دکتری سال 97 اظهار نگرانی می نمایند. همین امر باعث شد تا برای آنالیز شیوه نامه امسال سایت سازمان سنجش را آنالیز کنیم که نتیجه ناامید نماینده ای دربر داشت. آخرین شیوه نامه قابل دسترسی در سایت سازمان سنجش مربوط به سال 95 است و شیوه نامه های آزمون های سال بعد در این سایت اینترنتی این سازمان دیده نمی گردد.

پذیرش دکتری براساس دستورالعمل شورای سنجش وپذیرش خواهد بود

پیگیری ها از وزیر علوم درخصوص نگرانی های دانشجویان از اعمال تراز در مصاحبه های ورودی آزمون دکتری هم پاسخ روشنی نگرفت. غلامی در گفت وگو با فرهیختگان می گوید: دانشگاه ها امسال براساس دستورالعمل شورای سنجش و پذیرش اقدام به پذیرش دانشجویان دکتری می نمایند و قطعا تفاوتی نسبت به سال گذشته خواهیم داشت.

پاسخ مبهم رئیس دانشگاه تهران به اما و اگرهای اعمال نمره تراز

خبرنگار روزنامه فرهیختگان همچنین از رئیس دانشگاه تهران پیگیر این مساله شد. نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران در این باره به فرهیختگان می گوید: اجازه دهید نتایج اعلام گردد. نمره تراز مربوط به بعد از حضور داوطلب در مرحله مصاحبه علمی است. وی درخصوص تغییرات شیوه نامه اجرایی آزمون دکتری امسال اضافه نمود: هرآنچه سازمان سنجش ابلاغ نموده باشد را اجرا خواهیم کرد.

تعداد داوطلبان معرفی شده به دانشکده ها 5 برابر ظرفیت پذیرش آنهاست

محمود فتوحی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف نیز از دیگر مسئولانی است که ترجیح می دهد پاسخ شفافی به این مساله ندهد و به جای آن به تعداد داوطلبان معرفی شده به دانشکده های این دانشگاه و همچنین نحوه برگزاری جلسات مصاحبه علمی بپردازد.

او می گوید: با توجه به شرایطی که امروز در کشور با آن روبه رو هستیم، این اختیار را به دانشکده های مختلف دانشگاه داده ایم تا هرکدام بنا به شرایط خودشان اقدام به برگزاری مصاحبه علمی نمایند، به عبارت دیگر ممکن است دانشکده ای به صورت مجازی و بعضی دیگر به صورت حضوری اقدام به برگزاری این جلسات نمایند و این اتفاق در هر دانشکده و بنا به رشته ها متفاوت خواهد بود.

او درباره اعمال تراز برای دعوت از داوطلبان تصریح می نماید: قرار بر این است که 5 یا 6 برابر تعداد دانشجویی که یک دانشگاه و دانشکده در یک رشته خاص تقاضای پذیرش دانشجوی دکتری دارد، داوطلب به آنجا معرفی گردد و قطعا در پذیرش نهایی نمره آزمون وزن خود و مصاحبه نیز وزن خودش را خواهد داشت.

در اصل دانشگاه ها تنها نمره مصاحبه را اعلام می نمایند، البته در این میان قطعا بحث رزومه نیز مدنظر قرار می گیرد، اما ما هیچ گونه فیلتری را در این زمینه نخواهیم داشت.

منبع: فرهیختگان