فرهنگ؛ هوایی که تنفس می کنیم

به گزارش مجله جام جهان، خبرنگاران در گلستان - عادله کشمیری: قدیمی ترین تعریف علمی از فرهنگ را مردم شناس انگلیسی، ادوارد تایلور (1917-1832) ارائه کرده است. در نظر او، فرهنگ یا تمدن کلیت در هم تافته ای است شامل دانش، دین، هنر، قانون، اخلاقیات و هرگونه توانایی و عادتی که آدمی همچون عضوی از جامعه به دست می آورد. از مرور تعاریف متفکران، سیمایی که از مفهوم فرهنگ پیش چشم می آید، بیانگر این است که فرهنگ همه دستاوردهای مادی و معنوی بشر را شامل می شود.

فرهنگ؛ هوایی که تنفس می کنیم

از گستردگی مصادیق فرهنگ، در تعاریف متفکران، درمی یابیم که این پدیده و مفهوم، در سراسر زندگی انسان حضور دارد و اندیشه و رفتار او را شکل می دهد. حتی نهادهایی که بشر ساخته، نظام هایی که ایجاد کرده، قوانینی که تدوین کرده و اصولی که بنیان نهاده، ابزاری که ساخته، ماشین آلاتی که به کار می برد، و ... و حتی خود او جزئی از فرهنگ است. پس بی راه نیست اگر بگوییم، انسان بیش از هوا، از فرهنگ تنفس می کند.

فرهنگ، آن چیزی است که به ما رسیده است و یا بهتر است بگوییم آن چیزی است که ما را به وجود آورده است. این همان تعامل فرهنگ و انسان است. انسان فرهنگ را به وجود می آورد و تداوم می بخشد و در مقابل، فرهنگ هم انسان را می سازد. یعنی؛ اندیشه و رفتار او را شکل می دهد.

عناصر معنوی فرهنگ، ارزش های موردقبول جامعه است اما این طور نیست که لزوماً به آن عامل باشند؛ و تفاوت مهم، از همین جا آشکار می شود. تفاوتی که بین باور و عمل است. در همین جا هم اصطلاح فرهنگ عمومی پا به عرصه می گذارد.

فرهنگ عمومی، میدان عمل و مصرف از آن گنجینه بی سرانجام فرهنگ است. آن بخش از فرهنگ است که در رفتار اعضای یک جامعه نمودار است. آنچه در رفتار و عمل و طرز فکر یک جامعه، برجسته شده باشد، اجزای فرهنگ عمومی آن جامعه است. بدین معنا که بیشتر اعضای یک جامعه بر آن شیوه فکر و عمل می نمایند، خواه مثبت و متعالی و خواه بد و ناپسند.

عادی و معمول و پُربسامد بودن، معین نماینده اجزا و اوصاف فرهنگ عمومی یک جامعه است. مثلاً اغلب مردم یک روستا، وقتی به مهمان نوازی مشهورند، این صفت جزء فرهنگ عمومی آنان است و یا وقتی، بخش بزرگی از اهالی یک شهر، از ماهواره استفاده می نمایند، این مصرف، جزء فرهنگ عمومی آن شهر محسوب می شود. همین طور ازدواج در سنین پایین برای یک قومیت، کتاب خوانی برای اهالی یک کشور و ... ویژگی های فرهنگ عمومی آنان است.

فرهنگ به قول بنیان گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی (ره)، مبداء همه خوشبختی ها و بدبختی های یک ملت است. این بیان بلند، هم بر جایگاه فرهنگ و هم فرهنگ عمومی تأکید دارد. ما که میراث دار دو فرهنگ ایرانی و اسلامی به هم تافته و یگانه شده متعالی هستیم، صاحب ثروتی ارجمند و بی کرانیم و می بایست در راستا بهبود جامعه و زندگی بهتر و تکامل مورد نظر دین مبین اسلام، با اصلاح فرهنگ عمومی و پیراستن آن از آفات و خرافات، به سوی مدینه فاضله گام برداریم. به سوی جامعه مطلوب، جامعه مهدوی، جامعه ای که در آن فضائل واقعاً ستودنی اند و رذیلت ها، در رفتار و گفتار و پندار، ناپسند و زشت اند و اخلاق کریمه بر تمام روابط اهل آن جامعه حاکم است.

از آنچه آمد، به این نتیجه می رسیم که فرهنگ؛ گسترده ترین، مهم ترین و مؤثرترین، مفهوم در زندگی بشر است و بدون توجه به آن و بازنگری و بازسازی و اصلاح آن، هیچ جامعه ای، هیچ گاه، روی خوش بختی را نخواهد دید. چرا که فرهنگ، قدرت مندترین عنصر هر جامعه است که اگر پیراسته و انسان ساز و الهی باشد، منشاء تحولات بسیاری در جامعه می شود.

14 آبان، روز فرهنگ عمومی است. این روز و رویداد مبارک آن، اگر بتواند نگاه ها و افکار را به گونه ای به خود جلب کند که شهروندان و مسئولان، به ضرورت تغییر دائمی فرهنگ در راستا بهبود آن واقف شوند و گام زدن در این راه را آغاز نمایند، بزرگ ترین دستاوردی خواهد بود که از نام گذاری این روز در اندیشه مدیران فرهنگی بوده است. به این امید و آرزوی نیک، این روز را گرامی می داریم و آن را آغاز نخستین روز باقی عمر خود قرار می دهیم. عمری که لحظه لحظه آن را به یاری خداوند متعال، در تعالی فرهنگ خود و پذیرش تغییرات نیکو، به خیر و خوبی، طی خواهیم کرد.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران
انتشار: 13 آذر 1399 بروزرسانی: 13 آذر 1399 گردآورنده: shahjahanfaroj.ir شناسه مطلب: 833

به "فرهنگ؛ هوایی که تنفس می کنیم" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "فرهنگ؛ هوایی که تنفس می کنیم"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید