پیدا شدن بست های دم چلچله ای در پاسارگاد - مجله جام جهان

افشین ابراهیمی، مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد اضافه نمود: پیشتر در سالهای 1398 و 1399 عملیات ساماندهی در دو جبهه جنوب غربی و شمال غربی بنا با هدف خواناسازی نقشه معماری صفه و رفع کردن آشفتگی های موجود به انجام رسیده و در مرحله سوم، تمرکز بر اصلاح شرایط جبهه شمال شرقی صفه گذاشته شده است.

ابراهیمی ادامه داد: عملیات ساماندهی این بخش از اثر که از نیمه شهریور سال جاری شروع شده مشتمل بر مستندسازی، پاکسازی، قطعه یابی، دوباره چینی و وصالی سنگ ها است که در حین جابجایی بلوک های سنگی، دو نمونه سالم از بست های دم چلچله ای مشاهده شد که با احتساب دو نمونه بستی که سال 1399 در جبهه شمال غربی بدست آمد، شمار بست های سالم شناسایی شده، اکنون به عدد 4 رسیده است.

ابراهیمی گفت: این بست ها که خوشبختانه از چشم ربایندگان در امان مانده اند برای نخستین بار در مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مشاهده شده اند و تا پیش از این صرفاً با استناد به فضاهای خالی بجا مانده از بست ها در پیکره بناها از به کارگیری این تکنیک برای اتصال بلوک های سنگی بزرگ به یکدیگر یاد میشده است.

او اعلام کرد: آنچه ربایندگان را به سرقت و بیرون کشیدن بست ها ترغیب می نموده، استفاده از سرب اطراف آنها برای تهیه ساچمه تفنگ های سر پر و دیگر مصارف بوده است که این بست ها جدا از اینکه موضوعی بکر برای مطالعات آزمایشگاهی و کشف زوایای دیگری از معماری کهن هخامنشی هستند، به تاریخ گذاری دقیق تر اثر یاری شایان می نمایند، در خصوص کاربری بنای برج سنگی نظرات متعددی مطرح است.

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد اضافه نمود: گروهی آن را مقبره کمبوجیه، پسر و جانشین کوروش می دانند و بعضی آن را آتشکده یا نیایشگاه دانسته اند و بعضی نیز آن را گنج خانه کوروش خوانده اند که در آن اسناد و مدارک مهم دولت هخامنشی نگهداری میشده است.

او اضافه نمود: در این میان البته اغلب کارشناسان برای این بنا کارکردی آئینی متصور هستند و معتقدند بنای کعبه زرتشت در نقش رستم از روی این اثر الگوبرداری شده و به گمان بسیاری، معماری برج سنگی با طراحی خاص و ظرافت ساخت، در شمار شاهکارهای مهندسی هخامنشیان قرار گرفته است.

ابراهیمی گفت: سنگ های بکار رفته در این بنا از گونه سنگ های سفید آهکی است که از معدن کوه سیوند آورده شده اند. از سنگ های سیاه آهکی هم در پنجره های بسته و کور بنا برای تزئین استفاده شده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد اضافه نمود: تو رفتگی های منظم مستطیل شکل در نمای خارجی چهار ضلع برج، دیگر عناصر تزئینی بدنه ها هستند که شواهد آنها کماکان باقی است.