انتها کابوس بی شناسنامگی در سامانه فاقدین ثبت احوال، دولت سیزدهم هوای بی شناسنامه ها را داشت - مجله جام جهان

خبرنگاران؛ گروه خانواده- فاطمه عسگری نیا:دولت های زیادی با وعده شناسنامه دار کردن بی شناسنامه ها آمدند و رفتند اما تا قبل از دولت سیزدهم هرگز این وعده وعیدها عملی نشد.

درست یکسال پیش بود که وزیر کشور با اعلام خبر صدور کارت های ملی موقت برای افراد فاقد برگه های هویتی در ایران روزنه های امید را در دل این افراد گگردد و با عملیاتی کردن این وعده در روز سوم دی ماه، اولین خانواده ها پیروز شدند کارت های شناسایی ملی و موقت خود را دریافت کنند در همان جلسه اعطای این کارت های ملی وزیر کشور گفت پیش بینی می گردد زیر 100 هزار نفر از جمعیت کشور فاقد مدرک شناسایی و برگ هویتی باشند.

حالا 8 ماه از آن روز می گذرد و روند صدور شناسنامه و کارت ملی برای این افراد همچنان ادامه دارد تا جایی که حالا سازمان ثبت احوال کشور در اطلاعیه ای اعلام کرده است به منظور تسهیل در ثبت نام و تعیین تکلیف فاقدین شناسنامه در سال 1402 سامانه https://faghedin.sabteahval.ir جهت ثبت نام ایرانیان فاقد شناسنامه راه اندازی شده است.

هاشم کارگر معاون وزیر کشور و رئیس سازمان ثبت احوال کشور که حدود یک ماه پیش خبر راه اندازی این سامانه را در جمع رسانه ها اعلام کرده بود، هدف از راه اندازی سامانه درخواست تشکیل پرونده افراد فاقد شناسنامه راشناسایی، صدور کارت موقت و در نهایت تعیین تکلیف افراد فاقد شناسنامه به منظور استفاده از خدمات اجتماعی در راستای تکالیف دستورالعمل مقابله با فقر مطلق و کمک به ایجاد سازو کار های قانونی برای ارائه خدمت به این افراد و کاهش هزینه های حاکمیتی گفت.

به گفته او با توجه به سیاست های دولت سیزدهم، به منظور شناسایی و تعیین تکلیف افراد فاقد شناسنامه، تخصیص شناسه واحد برای ایرانیان فاقد شناسنامه با ایجاد زیرساخت های لازم با اختصاص شناسه یکتا به آنان و در نهایت صدور کارت موقت ویژه برای این افراد همزمان با هفته دولت در سال 1401 آغاز شد.

کارگر با بیان این که با این اقدام امکان شناسایی کلیه اشخاص حقیقی مدعی تابعیت ایران براساس اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات جمعیت کشور فراهم می گردد ادامه داد: ثبت اطلاعات فاقدین شناسنامه دارای پرونده، ایجاد سامانه اخذ درخواست کارت ویژه فاقدین شامل اخذ اطلاعات نشانی، تصویر چهره و آثار بیومتریک و ایجاد فرایند چاپ کارت شناسایی ویژه فاقدین شناسنامه از جمله اقداماتی است که تا به امروز در این خصوص صورت پذیرفته است. همچنین به منظور تسهیل در ثبت نام در سال 1402 سامانه https://faghedin.sabteahval.ir جهت ثبت نام ایرانیان فاقد شناسنامه راه اندازی شده است.

او تاکید کرد: شناسایی و تعیین تکلیف افراد فاقد شناسنامه، کمک به ایجاد سازوکارهای قانونی ارائه خدمت به افراد مشمول، کاهش هزینه های حاکمیتی، ایجاد سرویس استعلام تصدیق اصالت کارت فاقدین شناسنامه و ... از آثار و نتایج این طرح است.

سایتی برای تمام بی شناسنامه ها

با مراجعه به سایت سامانه درخواست تشکیل پرونده افراد فاقد شناسنامه متوجه می شویم که این سایت به نوعی تمام دسته بندی های فاقدین شناسنامه را تحت پوشش قرار داده است

افراد متقاضی باید ابتدا در قسمت ثبت اطلاعات هویتی تعیینات خود (نام، نام خانوادگی، سال تولد، استان محل تولد، شهر محل تولد و…) را ثبت کنند. در قسمت مدرک هویتی می بینیم که گزینه های کارت آمایش، گذرنامه، دفترچه پناهندگی، پروانه اقامت، گواهی ولادت اتباع خارجه و سایر) در نظر گرفته شده است. بنابراین در این سایت نسل های دوم و سوم مهاجران و حتی بچه ها مادر ایرانی-پدر غیرایرانی که تا به امروز پیروز به دریافت شناسنامه نشده اند نیز ثبت نام می کنند.

به گفته رییس سازمان ثبت احوال کشور بیان کرده که: رسیدگی به درخواست ها مطابق قوانین و مقررات و در صورت لزوم طرح در شورای تأمین شهرستان ها به انجام خواهد رسید و تلاش بر آن است که تأیید یا رد تابعیت ایرانی این افراد و تعیین تکلیف پرونده های آنان در سریع ترین زمان ممکن به انجام رسد.

بی شناسنامه ها چه کسانی هستند؟

حالا شاید برای خیلی ها این سوال پیش بیاید که بی شناسنامه ها واقعا چه کسانی هستند و چرا از داشتن این امتیاز با وجود زندگی در کشور محرومند؟

بی شناسنامه ها چند گروهند گروه اول مدعیان تابعیت ایرانی هستند این افراد با این ک خود را ایرانی م یدانند ولی هیچ مدرکی دال بر ایرانی الاصل بودنشان ندارند و سالهای طولانی است که در ایران سکونت دارند. به خاطر همین شرایط حاکمیت به آنها شناسنامه اعطا نمی کند به خاطر همین در شرایط بی شناسنامگی و بی تابعیتی به سر می برند. حالا در کشور ما چه کسانی این شرایط را دارند افرادی که عمدتا در در استان های سیستان و بلوچستان، گلستان و خراسان زندگی می کنند.

گروه دوم ممنوع الخدماتی ها هستند تفاوت این گروه با گروه قبلی این است که آنها در سالهای قبل پیروز به دریافت شناسنامه شده اند اما بعد از مدتی سازمان ثبت احوال به اصالت ایرانی شان شک کرده و اعلام کرده که اصالت غیرایرانی دارند. با باطل شدن شناسنامه این افراد شناسنامه های بچه ها و نوه ها و کل خاندان حاصل از این گونه افراد نیز باطل شده است و تمامی خانواده بی شناسنامه شده اند. انی گروه از بی شناسنامه ها عمدتا متولدین منطقه ها صعب العبور کشورند که گواهی ولادت ندارند و چون سروکارشان به شهر و نواحی شهری کمتر می افتد لزومی به دریافت شناسنامه برای شان احساس نشده و شناسنامه دریافت نکرده اند. البته در سالهای اخیر و با فعالیت مأموران ثبت احوال تعداد این گونه از افراد بی شناسنامه بسیار کاهش یافته است.

گروه دیگر از بی شناسنامه ها در ایران بچه ها حاصل ازدواج مادر ایرانی با مرد غیر ایرانی هستند تا پیش از سال 1398 این افراد قبل از سن 18 سالگی به هیچ وجه امکان دریافت شناسنامه نداشتند. اما بعد از اصلاح قانون تابعیت بچه ها حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی، این افراد حق دریافت شناسنامه را دریافت کردند اما اجرای این قانون به کندی پیش می رود متاسفانه. طبف آخرین آمار از بین حدود 109 هزار فرد بی شناسنامه ای که در این گروه قرار می گیرد تنها 15800 نفر به شناسنامه دست پیدا کرده اند و مابقی افراد بی شناسنامه محسوب می شوند.

و گروه آخر که اتفاقا تعدادشان هم کم نیست نسل های دوم و سوم اتباع غیرایرانی ساکن در ایران هستند بچه ها مهاجران غیرایرانی ساکن ایران که در خاک ایران به دنیا آمده اند گرچه بر اساس شرایط بندهای 4 و 5 ماده 976 قانون مدنی امکان دریافت شناسنامه ایرانی را دارند اما اکثریت این افراد نیز به شناسنامه ایرانی دست پیدا نکرده اند و جزء بی شناسنامه ها محسوب می شوند.