به کار گیری اعصاب افراد دچار نقص عضو - مجله جام جهان

ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری

منبع:راسخون

عصب ها همانند یک شبکه برقی تار عنکبوتی شکل، سرتاسر بدن انسان را پوشش می دهند. آن ها همه جا هستند؛ در پوست، ماهیچه ها و اندام ها. سیگنال ها از طریق اعصاب به سرعت حرکت کرده و اطلاعات را از نقاط مختلف بدن به مغز و بر عکس می رسانند. مغز همانند یک عنکبوت، همواره می داند که کی و کجا چه اتفاقی می افتد؛ یا حداقل فکر می کند که می داند. از آن جا که عمل کرد مغز تا حد زیادی بر اعصاب متکی است، اعصاب می توانند مغز را بفریبند. با استفاده از یک حیله مناسب می توان به افراد کمک کرد. این مورد طی آزمایشات اخیر در مرکز توان بخشی شیکاگو، به انجام رسیده و به این ترتیب محققان دو تن از افراد دچار نقص عضو، و پروتز های (عضو مصنوعی) آن ها را مورد مطالعه قرار داده اند. فرد دچار نقص عضو کسی است که اندامی را از دست داده، و پروتز یا اندام مصنوعی، کپیِ ساختگی آن اندام است که می تواند به فرد دچار نقص عضو کمک کند.

اعصاب در سراسر بدن و در یک شبکه گسترده قرار دارند. در تصویر بالا خطوط سبز نشان دهنده اعصاب و خطوط قرمز رگ های خونی هستند.

استفاده از یک عضو مصنوعی می تواند مشکل باشد و بخشی از این مشکل، به حواس ما مربوط می شود. دیدن و حس کردن، در چگونگی حرکت بدن ما بسیار مهم هستند. وقتی شما در حال کوبیدن چیزی هستید، می توانید ببینید و مراقب باشید که چکش روی انگشتانتان فرود نیاید. یا وقتی شیء داغی را لمس می کنید، حتی با این که خود حرارت را نمی بینید دست خود را عقب خواهید کشید. افراد دچار نقص عضو معمولا تنها به حس بینایی خود تکیه می کنند. آن ها می توانند ببینند که با اندام خود چه می کنند، اما قادر به حس کردن آن چه که اتفاق می افتد نیستند.

به نظر می رسد که آزمایش اخیر در پی راهی است که افراد از طریق آن، آن چه را که با اندام مصنوعی خود انجام می دهند حس کنند. به این ترتیب ممکن است افراد دچار نقص عضو، اندام مصنوعی شان را به دید طبیعی تری نگاه کرده و آن را بخشی از بدن خود بدانند.

افراد شرکت کننده در این آزمون، ابتدا به روشی مورد عمل جراحی قرار گرفتند که مهار اعصاب نام دارد. همان گونه که احتمالاً با دیدن عبارت اعصاب در این نام حدس می زنید، این عمل جراحی در اعصاب بیمار تغییراتی ایجاد می کند. ابتدا جراحان انتهای عصب هایی را که به عضو قطع شده می رسند پیدا کردند. آن ها سپس این پایانه های عصبی را، در بالای قسمتی که قطع عضو اجرا شده بود به یک چسب پوستی متصل کردند.

برای مغز، حس لامسه ای که در این چسب پوستی ایجاد شده بود، همانند احساس لمسی بود که قبلاً پیام آن از دست می رسید. اگر آن قسمت از پوست فرد مورد نظر لمس می شد، او احساس می کرد که دست قطع شده اش مورد تماس قرار گرفته، چرا که قبل از قطع عضو عصب مذکور در آن قسمت کار می کرده است.

طی این آزمایش، هر فرد با دستی مصنوعی که در نزدیکی اش قرار گرفته اما به او متصل نشده است، پشت یک میز نشست. این دست های مصنوعی خصوصیات ویژه ای داشتند: آن ها به محض تشخیص یک تماس، پیامی را به یک روبات کوچکی ارسال می کردند و آن روبات با دریافت پیام، چسب پوستی خاصی را که روی پوست بازوی فرد قرار داشت لمس می کرد.

به این ترتیب هنگامی که پژوهش گر دست مصنوعی را لمس می کرد، روبات، فرد دچار نقص عضو را لمس کرده و آن فرد حس می کرد که این تماس با عضو از دست رفته اجرا شده است. با استفاده از این روش شخص تماسی را که با اندام مصنوعی صورت می گیرد، به گونه ای درک می کند که آن تماس را با اندام اصلی اش حس می کرده است.

به عبارت دیگر، آن چه را که فرد می بیند (تماس اجرا شده) همان چیزی است که حس می کند و می تواند به صورت هم زمان از بینایی و لامسه برای حرکت استفاده کند. طی این بخش از آزمایش، افراد دچار نقص عضو به محققان نام داشتند که آن ها اندام مصنوعی را به صورت عضوی طبیعی از بدن خود حس می کنند. در مواقعی که طی آزمایش، افراد می دیدند که اندام مصنوعی لمس می شود اما حسی در آن ها ایجاد نمی شود، اعلام می داشتند که اندام مصنوعی را عضوی طبیعی از بدن خود حس نمی کنند.

Paul Marasco به اخبار علمی نام داشت: تغییراتی که ما مشاهده کردیم واقعی بوده و حواس دیداری و لامسه آنان واقعاً با یک دیگر مطابقت داشت. Marasco رهبری آزمون را به عهده داشت و سیستم روباتیک لمسی- احساسی واقع در اندام مصنوعی را طراحی کرده بود. او در حال حاضر در مرکز فن آوری پیش رفته واقع در مرکز پزشکی سربازان باز نشسته در کلیولند آمریکا، به تحقیق و بررسی مشغول است.

به گفته محققان، شاید افراد دچار نقص عضو بتوانند با حس کردن آن چه که می بینند و دیدن آن چه که حس می کنند، اندام نو خود را راحت تر بپذیرند و آن را مورد استفاده قرار دهند. از این گذشته شاید اندام مصنوعی واقعاً همانند سایر بخش های بدن افراد به نظر برسد و آن ها بتوانند به راحتی این اندام ها را به کار گیرند.

Michael Goldfarb یکی از افرادی که در این آزمون شرکت نداشت، به اخبار علمی نام داشت که این مطالعات هنوز در مراحل ابتدایی است اما اهمیت ویژه ای دارد. Goldfarb یک مهندس زیستی در دانشگاه واندر بلیت واقع در نشویل (مرکز استان تنسی آمریکا) است. مهندس زیستی با استفاده از دانش مهندسی خود به حل مسائل مربوط به زیست شناسی و بدن انسان می پردازد. Goldfarb در مورد این آزمون ها می گوید: آن چه که باعث می شود شما حس کنید اندامی مصنوعی، قسمتی از بدن شماست، لزوماً شما را در حرکت دادن آن اندام کمک نخواهد کرد.

/ج

منبع: راسخون