دیدار با غول خوش قلب دریاها - مجله جام جهان

به گزارش خبرنگاران، اما نکته جالب اینجاست که همان افراد معدودی که از نزدیک با این نهنگ های غول پیکر روبرو شده اند در یک چیز هم عقیده اند، اینکه این حیوانات دریایی، برعکس ظاهر و هیبتشان قلب مهربانی دارند. شاید به همین علت است که داستان های باورنکردنی درباره نجات این حیوانات به دست انسان ها یا برعکس از گوشه و کنار جهان به ثبت رسیده است.

نجات نهنگ های خاکستری

پاییز 1988 بود که سیل خبرنگاران به منطقه باروی آلاسکا سرازیر شد زیرا در آن منطقه سه نهنگ خاکستری در میان یخ های منطقه به دام افتاده بودند و هیچ راه نجاتی به طرف آب های آزاد نداشتند. وقتی این خبر در سراسر جهان پیچید خیلی ها دلشان به حال نهنگ ها سوخت و تصمیم به یاری گرفتند. از این رو شرکت های نفتی، حافظان محیط زیست، بومیان منطقه، چندین کشتی از روسیه و برخی از دولتمردان آمریکایی راهی بارو شدند تا هر چه زودتر این سه نهنگ خاکستری گرفتار را نجات دهند و به این ترتیب داستان ماجراجویانه نجات نهنگ های خاکستری رقم خورد.

هفتم اکتبر 1988 بود که روی آهمااوگاک یکی از ساکنان بارو که برای ماهیگیری به شرق شهر بارو رفته بود با صحنه عجیبی روبه رو شد. سه نهنگ از میان حفره های یخی کوشش می کردند تا نفس بکشند. به نظر می رسید که این سه نهنگ خاکستری کالیفرنیایی در چند کیلومتری آب های آزاد نزدیک منطقه در لایه های ضخیم یخ گرفتار شده اند. نهنگ ها کوشش می کردند تا با حرکت های مداوم مانع بسته شدن حفره هایی شوند که از آنجا تنفس می کردند. روی پوستشان بریدگی هایی دیده می شد که معلوم بود بر اثر برخورد با لایه های تیز یخ زخمی شده اند. روی فورا به شهر بازگشت و آنچه دیده بود را برای جف کارول و دیگر زیست شناسان حیات وحش منطقه تعریف کرد.

کارول با خود فکر کرد که اکنون وقت مناسبی است تا از این حیوانات عکس و فیلم هایی تهیه کند. او تجهیزات فیلمبرداری و عکسبرداری خود را برداشت و راهی منطقه موردنظر شد. فیلمی که کارول تهیه نموده بود در اختیار رسانه های ملی نهاده شد و به این ترتیب داستان گرفتار شدن نهنگ های خاکستری در سراسر جهان پیچید و هر بیننده ای آرزو داشت تا هر طور شده نهنگ ها از تله مرگ نجات یابند.

فرانک تیت یکی از رستوران دارهای منطقه مرزی در شمال آلاسکا در حیرت بود که مشتری هایش روز به روز در حال افزایشند زیرا مردم از گوشه و کنار جهان به آلاسکا می آمدند تا سهمی در نجات نهنگ ها داشته باشند. مشتری های فرانک آن قدر زیاد شده بودند که او مجبور بود صبح ها برای صبحانه رستوران را باز کند تا مشتری ها حین صرف صبحانه اخبار نجات نهنگ ها را دنبال نمایند. او اگرچه در منطقه گرفتار شدن نهنگ ها زندگی می کرد اما به علت داشتن مشتری بیش از حد در رستوران هیچ وقت پیروز نشد نهنگ های خاکستری را از نزدیک دیدن کند و این شانس بزرگ را برای همواره از دست داد.

هرچند ساکنان بارو از شکارچیان نهنگ بودند اما در کمال حیرت آنها دوست داشتند این نهنگ ها هر چه زودتر آزاد شوند و به سمت جنوب بروند و از طرفی گرفتار شدن این سه نهنگ در منطقه فرصت خوبی برای محققان بود تا تحقیقات بیشتری را درباره نهنگ های خاکستری انجام دهند. کارول در طول مدتی که نهنگ ها گرفتار بودند پیروز شد سرعت تنفس این جانوران را مقدار گیری کند و بعلاوه از نظر بیماری های گوناگون آنها را مورد آزمایش قرار دهد.

چند روزی از پیدا شدن نهنگ ها می گذشت که بر اثر شدت سرمای زیاد و پایین بودن دمای هوا حفره هایی که نهنگ ها به وسیله آن تنفس می کردند شروع به یخ زدن کرد از این رو زیست شناسان 24 ساعته در منطقه حضور داشتند تا این حفره ها را باز نگه دارند. آنها برای باز کردن حفره ها از اره برقی استفاده کردند تا هر چه می توانند یخ ها را بشکافند. وقتی تا حدودی یخ ها کنار زده شد آنها متوجه شدند که نهنگ ها سه عدد هستند. در یکی از نهنگ ها که از دو تای دیگر کوچکتر بود و زیست شناسان نام او را بون گذاشته بودند آثاری از التهاب ریه دیده می شد و به نظر کارول علت آن این بود که نهنگ ها هر چهار دقیقه یک بار برای تنفس به سطح آب می آیند اما در این شرایط خاص این اتفاق هر دو دقیقه یک بار می افتاد که حیوانات را خسته تر می کرد.

چند روز دیگر از ماجرا گذشت تا اینکه در 23 اکتبر دیگر خبری از نهنگ کوچک نبود و خبرگزاری ها اعلام کردند که نهنگ کوچک مرده است. خبرنگاران و عکاس ها از کنار حفره های تنفسی نهنگ ها کنار نمی رفتند و هر بار که دو نهنگ دیگر که نام بونت و کراس بیک را روی آنها گذاشته بودند، پدیدار می شدند خبر تازه ای منتشر و عکس جدیدی گرفته می شد. نهنگ ها آن قدر به مردم نزدیک می شدند که انگار می خواستند با آنها صحبت نمایند. بومیان منطقه وقتی نهنگ ها از آب بیرون می آمدند آنها را با دست نوازش می کردند اما هیچ کاری برای نجات این نهنگ های گرفتار از دست آنها ساخته نبود.

مسوولان شرکت های نفتی برای نجات جان نهنگ ها روش های ابتکاری را پیشنهاد کردند اینکه مثلا با کشتی های بزرگ خود وارد یخ ها شوند و یخ ها را بشکافند. یکی از شرکت های نفتی به نام وکو یکی از قایق های یخ شکن خود را به گارد ملی آلاسکا فرستاد و هلی کوپترها شروع به کشیدن این قایق از خلیج پرادهو تا بارو کردند بلکه یخ های منطقه را بشنمایند و راه برای فرار نهنگ ها باز گردد.

یکی دیگر از شرکت های نفتی یکی از وسیله های پنج تنی خود را به منطقه آورد تا با شدت بر سر کوه یخی 91 متری بکوبند و آن را خرد نمایند. بومیان منطقه هم با اره برقی هایی که یک نفر آنها را اهدا نموده بود کوشش می کردند تا داخل یخ ها برای نفس کشیدن نهنگ ها حفره هایی درست نمایند. هرچند راه تا حدودی باز شده بود اما به نظر می رسید که نهنگ ها خیال حرکت کردن نداشتند. راهی که به طرف آب های آزاد برای آنها باز شده بود کم عمق تر از منطقه ای بود که نهنگ ها در آن قرار داشتند و از این رو آنها احساس خطر می کردند که مبادا در عمق کم گرفتار شوند و نتوانند حرکت نمایند.

به نظر می رسید که چیزی در آب توجه نهنگ ها را به خود جلب می نماید و با تحقیقاتی که انجام گرفت معلوم شد نهنگ ها جذب صدایی می شوند که ساکنان مینسوتا در زمستان داخل آب ایجاد می نمایند تا آب در اطراف قایق هایشان جریان داشته باشد و یخ نزند. نهنگ ها دنبال این صدا را گرفتند و به حرکت در آمدند و همین باعث شد تا یخ شکن ها با حرکت نهنگ ها تعادل خود را از دست دهند و قایق های شرکت های نفتی در یخ به گل بنشینند.

در این هنگام چندین کشتی یخ شکن از سوی روسیه و آمریکا به منطقه اعزام شدند تا به وسیله وارد آوردن فشار به یخ ها و از هم جدا کردن آنها راهی به آب های آزاد برای نهنگ ها باز گردد. یخ شکن ها پیروز شدند با خرد کردن یخ ها راه باز نمایند به همه افرادی که روی یخ ها بودند دستور تخلیه محل داده شد و به این ترتیب راه برای فرار نهنگ ها باز شد و همه شاد از اینکه دو نهنگ به جای مانده آزاد شده اند به خانه هایشان بازگشتند.

فردای آن روز کارول به همراه گروهی از محلی ها سراغ نهنگ ها رفتند و در نهایت شگفتی دیدند که نهنگ ها میان لایه های ضخیم یخ هنوز گرفتار هستند. آنها تازه فهمیده بودند که بعد از خرد شدن یخ ها هوا آن قدر سرد بوده که فورا آب دوباره یخ زده و نهنگ ها میان راه گرفتار شده اند. این دو حیوان آن قدر خود را به لبه یخ ها زده بودند که سرشان زخمی شده و خونریزی نموده بود.

دوباره مردم با اره برقی به جان یخ های سفت و سخت افتادند. نهنگ ها فقط سه کیلومتر تا آب های آزاد فاصله داشتند. قرار شد کشتی های یخ شکن دوباره به کار بیفتند و باز هم به مردمی که در حال شکستن یخ ها بودند دستور داده شد تا محل را هرچه زودتر ترک نمایند. کشتی های یخ شکن لحظه به لحظه به محل نهنگ ها نزدیک می شدند. هرچند کشتی های یخ شکن مشغول کار بودند اما خبری از نهنگ های خاکستری نبود.

دو نهنگ خاکستری ناپدید شده بودند و انگار که از همان ابتدا هیچ نهنگی در آن منطقه دیده نشده بود. هیچ کس نفهمید چه اتفاقی برای نهنگ ها افتاد و به این ترتیب ناپدید شدن بونت و کراس بیک برای همواره مرموز و اسرارآمیز باقی ماند. در این بین محققان نظریه های مختلفی را برای گم شدن دو نهنگ خاکستری ارائه کردند. به عقیده بسیاری صدای کشتی های یخ شکن نهنگ ها را ترسانده و باعث شده تا آنها دوباره در زیر یخ های قطبی گرفتار شوند و عده ای هم معتقدند که این نهنگ ها پیروز به فرار شده اند. به این ترتیب ماموریت نجات نهنگ های خاکستری برای آلاسکایی ها و زیست شناسان برای همواره در هاله ای از ابهام باقی ماند و هیچ وقت کسی نفهمید که آیا این ماموریت پیروزیت آمیز به خاتمه رسید یا خیر!

تشکر به سبک نهنگ ها

نهنگ کوهان داری در آب های کالیفرنیا به دام افتاده بود. جانور غول پیکر وقتی در تور گیر افتاد دیگر راه نجاتی نداشت. او خود را به شدت تکان می داد تا بلکه از تور رهایی یابد اما دیگر امیدی به زنده ماندن نهنگ نبود تا اینکه سه مرد به طور کاملا تصادفی با غول دریاها برخورد کردند.

این سه مرد در ساحل کالیفرنیا سوار قایقشان شده بودند تا در اقیانوس چرخی بزنند. وقتی آنها وسط اقیانوس رسیدند متوجه موجود بزرگ الجثه ای شدند که روی آب آمده بود. کمی نزدیک تر که رفتند نهنگ کوهان داری را دیدند که بی حرکت روی آب شناور بود سه مرد در ابتدا تصور کردند که نهنگ مرده اما ناگهان نهنگ برای اینکه نشان دهد زنده است، فواره ای از آب را با شدت از حفره روی سرش خارج کرد و معلوم شد که حیوان هنوز زنده است.

از بین سه مرد میشل فیشبچ تصمیم گرفت در آب شیرجه بزند تا نهنگ را نجات بدهد. میشل درباره این تجربه شگفت انگیزش می گوید: وقتی داخل آب پریدم با نهنگ گرفتار چشم در چشم شدم؛ هرچند با هیچ زبانی نمی توانستیم با هم صحبت کنیم اما سعی داشتم هر طور شده به او بفهمانم که ما برای یاری کردن به او آنجا هستیم.

دم و باله های نهنگ در تور ماهیگیری گیر افتاده بود. از یک طرف نهنگ در خطر مرگ قرار داشت و از طرف دیگر میشل باید هر چه سریع تر تورها را از دور جانور پاره می کرد. اما میشل ترسیده بود چرا که نهنگ غول پیکر هم از این ماجرا ترسیده بود و خسته به نظر می رسید و با یک ضربه بال خود می توانست جان میشل را به خطر بیندازد. با این حال میشل هر طور که بود بر ترس خود غلبه کرد و بعد از باز کردن تور از دور بدن نهنگ داخل قایق برگشت تا دم نهنگ را از داخل تور آزاد کند. هر سه مرد با یاری هم پیروز شدند یکی از باله های نهنگ را آزاد نمایند در این لحظه جانور که احساس آزادی می کرد شروع به شنا کرد و قایق را با خود کشید و بعد دوباره متوقف شد.

پس از یک ساعت کوشش پایان غول دریاها کاملا از تور ماهیگیرها رها شد اما نمایشی که نهنگ بعد از آزادی برای ناجیان خود اجرا کرد از جمله صحنه های نادری بود که کمتر کسی با آن روبرو می گردد. به گفته سه مرد، ماهی بزرگ اقیانوس تقریبا 40 بار از حفره بالای سرش فواره آب را خارج کرد و بعد با یک پرش بلند از آب بیرون آمد و دوباره در آب شیرجه زد؛ او دم خود را از آب بیرون آورد و شروع به تکان دادن کرد. به عقیده ناجی ها این نشانه تشکر نهنگ از آنها بود و همین برترین پاداش برای نجات غول دریاها بود.

نجات معجزه آسا

سال 2009، مسابقه شیرجه زنی در محوطه ای پر از آب که دمای آن، هم درجه آب های قطب شمال بود در هاربین چین شروع شده بود. رقیبان مسابقه هر یک منتظر بودند تا در این محوطه که از نهنگ های سفید پر شده بود، شیرجه بزنند. شرکت نمایندگان این مسابقه باید تا جایی که می توانستند در زیر آب بدون تجهیزات تنفسی در کنار نهنگ ها می ماندند و هر کسی که مدت زمان بیشتری در آب می ماند برنده این رقابت سرد و سخت بود. نوبت یانگ یون رسیده بود.

او روی لبه آکواریوم ایستاد و با یک حرکت به داخل آب شیرجه زد. اما ناگهان دمای بیش از حد سرد آب باعث شد تا پاهای او دچار گرفتگی عضلانی گردد و این زن 26 ساله دیگر نتوانست پاهایش را تکان دهد. انگار که فلج شده بود. او که هیچ گونه تجهیزات تنفسی نداشت به علت از کار افتادن پاهایش نمی توانست خودش را به سطح آب برساند اما تمام کوشش خود را می کرد تا جان خودش را نجات دهد.

ناگهان یانگ متوجه شد که یکی از نهنگ های سفید به سمت او شناکنان در حرکت است. نفس در سینه دیدنچی ها حبس شده بود که مبادا حیوان بزرگ الجثه به این زن بدشانس حمله کند. نهنگ سفید آرواره های بزرگش را باز کرد و یانگ را در میان دهانش گرفت. یانگ فکر می کرد که آخرین ثانیه های عمرش است فریاد ترس دیدنچی ها در فضای سالن نمایش پیچید اما در کمال ناباوری، نهنگ سفید یانگ را به سمت سطح آب راهنمایی کرد تا او را از مرگ نجات دهد.

یانگ درباره این لحظه باورنکردنی به خبرنگاران گفت: وقتی قدرت حرکت پاهایم را از دست دادم بیشتر به عمق آب رفتم و با خودم فکر کردم که آخرین ثانیه های زندگی ام است. ناگهان نیروی شدیدی را زیر پاهایم حس کردم و وقتی به پایین نگاه کردم دیدم که نهنگ سفید مرا به سمت بالا هل می دهد. میلا نام نهنگ سفیدی بود که یانگ را نجات داد. به گفته برگزارنماینده این مسابقه، میلا زودتر از هر کس دیگری متوجه این مطلب شده بود.

میلا یکی از نهنگ های آکواریوم است که بیشتر از هر نهنگ دیگری با انسان ها کار می نماید و یانگ زندگی خود را مدیون اوست. جالب است بدانید که نهنگ های سفید جزو اولین نهنگ هایی هستند که به وسیله انسان ها شناسایی شده اند و صورت آنها دارای ماهیچه هایی است که به آنها امکان لبخند زدن را می دهد.

نهنگ قدردان

دسامبر سال 2005 بود. ماموران مرکز پستانداران دریایی مارین کانتی در کالیفرنیا متوجه نهنگی شدند که در نزدیکی جزایر فارالون نزدیک ساحل سانفرانسیسکو گرفتار تورهای صیادان شده بود. وقتی ماموران این مرکز متوجه نهنگ شدند جانور بزرگ الجثه به هیچ عنوان در شرایط خوبی به سر نمی برد.

چندین تور صید خرچنگ به دور نهنگ گوژپشت پیچیده شده و بدن حیوان را زخمی نموده بود. بعلاوه طنابی که به تور صیادی متصل بود چهار بار به دور دم نهنگ و باله چپش پیچیده شده بود و از میان دهان حیوان بدشانس عبور نموده بود. قدرت حرکت نهنگ گوژپشت به طورکامل از او سلب شده بود و هر چه حیوان کوشش می کرد تا خود را نجات دهد بیشتر گرفتار می شد.

وقتی ماموران مرکز متوجه شدند که جان حیوان در خطر است چند نجات غریق به محل گرفتار شدن نهنگ گوژپشت اعزام شدند. میک ماسکیتو یکی از غریق نجات ها می گوید: وقتی نهنگ را در آن شرایط بسیار بد دیدم نزدیک بود قلبم از تپش بایستد. طناب ها به طرز بسیار بدی به دور حیوان پیچیده شده بود و با خودم گفتم که دیگر راهی برای نجات حیوان نیست. گروه امداد خود را به منطقه گرفتار شدن نهنگ رساندند.

تنها راه نجات نهنگ گوژپشت که بین 13 تا 15 متر طول داشت شیرجه زدن گروه امداد به داخل آب و باز کردن طناب ها از دور نهنگ بود. اما این کار برای افراد گروه بسیار خطرناک بود زیرا اگر افراد نهنگ را آزاد می کردند کافی بود تا حیوان یک ضربه با دمش به آب بزند و چنانچه ضربه به یکی از اعضای گروه اصابت می کرد بدون شک فرد جان خود را از دست می داد. اما چاره ای نبود گروه می بایست هر چه زودتر تصمیم می گرفت بالاخره تصمیم بر آن شد که چهار نفر از اعضای گروه داخل آب شیرجه بزنند و طناب ها را از دور ماده نهنگ گوژپشت باز نمایند.

وقتی نجات غریق ها مشغول بریدن طناب ها از دور نهنگ بودند حیوان بزرگ الجثه در نهایت شگفتی هیچ تکانی نمی خورد و روی آب اقیانوس، آرام و بی حرکت ایستاده بود.

به گفته چهار نجات غریق، تمام بدن نهنگ گرفتار، لرزش عجیبی داشت. وقتی ماسکیتو یکی از نجات غریق ها به سمت دهان نهنگ رفت تا طناب را از دهانش جدا کند حیوان با چشم هایش او را دنبال کرد و به گفته ماسکیتو این یکی از لحظه های فراموش نشدنی در زندگی اش بود.

وقتی نهنگ آزاد شد هر یک از نجات غریق ها سعی کردند به سرعت خود را از نهنگ گوژپشت دور نمایند و سوار قایق شوند تا مبادا ضربه دم او باعث مرگشان گردد اما در کمال ناباوری، نهنگ دایره وار شروع به شنا کرد و سپس به سمت نجات غریق ها رفت. نزدیک یکی از نجات غریق ها شد و با پوزه اش شروع به نوازش نجات غریق کرد و بعد به طرف دیگر نجات دهندگانش رفت و یک ضربه آرام به هر کدام از آنها به عنوان تشکر زد و سپس از آنها دور شد.

به گفته محققان چنین رفتاری از سوی یک نهنگ گوژپشت بسیار نادر است و به هیچ عنوان تا آن موقع برقراری ارتباط لمسی از سوی نهنگ های گوژپشت با انسان به ثبت نرسیده بود.