همه چیز درباره گل پتوس؛ انواع، خصوصیات و نکات کشت - مجله جام جهان

معرفی کوتاه از گل پتوس یا پوتوس

پتوس یا پوتوس، این گیاه گرمسیری، بومی جزایر سلیمان در اقیانوس آرام جنوبی است که به راحتی برای بالا رفتن از تکیه گاه یا مسیری از گلدان یا سبد آویزان، مناسب است. به دلیل دارا بودن ساقه های بلند به وسیله ریشه های هوایی که به سطوح مختلف می چسبند، این گیاه برای سبدهای آویزان، نرده های محافظ پله ها و قفسه های کتاب بسیار زیبا و تزئینی به نظر می رسد. بعلاوه پوتوس یکی از برترین گیاهان آپارتمانی برای بهبود کیفیت هوای داخل خانه، تمیزتر کردن محیط آپارتمان و محل کار است. سازگاری و حداقل احتیاج به رسیدگی، آن را به یک گیاه عالی برای نگهداری در محیط آپارتمانی تبدیل نموده است.

خصوصیات گیاه شناسی

این گیاه دارای اسامی زیادی از جمله پوتوس طلایی، خزنده سیلان (جزیره سریلانکا در جنوب شرقی هند)، شنل شکارچی، تاک نقره ای و پیچک جزایر سلیمان است. به آن تاک شیطان یا پیچک شیطان نیز می گویند زیرا بسیار مقاوم است و حتی در تاریکی نیز سبز می ماند. پوتوس با نام علمی Epipremnum aureum عضوی از خانواده Araceae است. شکل های متنوعی دارد که رایج ترین شکل آن دارای برگ های سبز میانه و رگه های طلایی در آن ها است. تنوع رنگ این گیاه در نور کم، کاهش می یابد. رنگ گل، سفید و برگ های آن قلبی شکل و یا نامتقارن و به رنگ های سبز براق، سبز متمایل به آبی، سبز چمنی، طلایی و رنگ های دیگر دیده می گردد.

شاخه این گیاه می تواند تا بیش از 3 متر رشد کند که در منطقه ها بومی و زیستگاه اصلی گیاه، این مقدار به 9 تا بیش از 15 متر می رسد. قطر برگ ها نیز در آپارتمان تا 20 سانتی متر و در طبیعت حتی به 1 متر نیز می رسد. گیاه پتوس در طبیعت گل می دهد، اما در محیط آپارتمان گلدهی به ندرت اتفاق میفتد.

گیاهان پوتوس به طور میانه 5 تا 10 سال عمر می نمایند اما با حداقل مراقبت و رسیدگی مداوم می توانند بسیار طولانی تر نیز زندگی نمایند.

بعضی از رایج ترین انواع پتوس

• پتوس طلایی: نور میانه تا کم را ترجیح می دهد و دارای رنگ های زرد و سبز است.

• Marble Queen: واریته ای که الگوی رنگارنگ سفید و سبز فوق العاده مجذوب کننده دارد. برای حفظ رنگ منحصر به فرد و ظاهر مرمری خود، به نور بیشتری نسبت به سایر پتوس ها احتیاج دارد.
• Neon: به نور کمتری احتیاج دارد و به دلیل بازتاب نور به وسیله برگ هایش، برای روشن کردن یک منطقه تاریک در خانه شما عالی است.
• Silver Satin: این رقم دارای برگ های ضخیم خاکستری مایل به سبز با لکه های نقره ای است. به خشکی و شرایط نور کم مقاوم است.
• Jade: نوعی پتوس سبز تیره یک دست است که در منطقه ها کم نور به خوبی رشد می نماید.
• Manjula: دارای برگ های سبز و سفید که ظاهری مجعد دارند. این رقم، کمیاب و مورد توجه است.

اهمیت فرهنگی گل پتوس

پتوس در جنوب شرق آسیا نماد ثروت و سلامت است. گیاه پتوس به دلیل برگ های گرد، دایره ای و صافی که ممکن است با کمی تخیل شبیه سکه به نظر برسند، گیاه سکه ای یا پولی (money plant) نیز نامیده می گردد.

البته، داستان مشهوری در خصوص منشاء نام گذاری این گیاه به نام گیاه سکه ای نیز وجود دارد که مربوط به مردی فقیر از تایوان است. او از نظر مالی بسیار فقیر بود و از خدا می خواست از این مشکل خلاص گردد. روزی در باغش جوانه ای از پتوس یافت که از نظر او راه حلی برای همه مسائلش بود. در نتیجه دعا، مراقبت و رسیدگی او آن گیاه، تکثیر شد و گیاهان بیشتری به بار آورد. او گل های پتوس را فروخت و فرد ثروتمندی شد. به همین خاطر است که این گل به گل سکه ای معروف شد. به همین خاطر در فرهنگ تایوان، این گل را به دوستان، خانواده و اقوام هدیه می دهند، به امید این که خوشبختی و سعادت به ارمغان بیاورد.

در فلسفه فنگ شویی چینی، گیاه پتوس هرگز نباید در قسمت شمال شرقی خانه نگهداری گردد زیرا موجب از دست دادن ثروت می گردد و فقر را به خانه می آورد و بعلاوه سلامت اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد. در حالت ایده آل، پتوس باید در قسمت جنوب شرقی خانه نگهداری گردد. از آنجایی که این جهتی است که لرد گانِشا (از خدایان باستان) در آن واقع شده است، سلامتی، صلح و رفاه را به ارمغان می آورد.

بعلاوه در منطقه جنوب شررقی آسیا اعتقاد بر این است که پتوس زمانی بیشترین سود را دارد که در داخل خانه رشد کند، نه بیرون. برای زوج های متأهلی که با هم زندگی می نمایند، باید از نگهداری این گیاه در جهت شرق و غرب خانه خودداری نمایند؛ چرا که می تواند منجر به دعوا و مشاجره بین آن ها گردد.

زیستگاه و پراکندگی گل پتوس

این گیاه، بومی منطقه ها گرمسیری جنوب شرقی آسیا و جزایر غربی اقیانوس آرام است. زیستگاه طبیعی گیاه پتوس جنگل های استوایی و نیمه گرمسیری است. در منطقه ها گرمسیری، این گیاه به عنوان پوشش روی زمین پهن می گردد و یا دور درختان می پیچد و بالا می رود.

آب و هوای مورد علاقه

این گیاهان باید در دمای بالاتر از 10 درجه سانتی گراد، با محدوده دمایی ایده آل بین 15 تا 27 درجه فارنهایت نگهداری شوند. پوتوس رطوبت بالا را مشابه زیستگاه بومی خود ترجیح می دهد اما نسبت به هوای معتدل یا خشک نیز مقاوم است. در طول زمستان که هوای داخل خانه خشک تر است، برای تأمین رطوبت گیاه، می توان از اسپری آب یا دستگاه رطوبت ساز استفاده کرد. برای افزایش رطوبت، بعلاوه می توانید با قرار دادن چند گیاه گرمسیری در کنار هم، یک زیستگاه مرطوب مصنوعی و کوچک بسازید.

احتیاجهای خاک

پوتوس خاکی که pH آن کمی اسیدی بین 6.1 تا 6.5 را ترجیح می دهد اما مقادیر کمی بالاتر یا پایین تر را نیز تحمل می نماید. در حالت ایده آل، خاک باید به طور یکنواخت مرطوب باشد و بین دو آبیاری کمی خشک گردد.

باغبانی گل پتوس

برخلاف سایر گیاهان که وقتی در گلدان قرار می گیرند، با مقدار آن سازگار می شوند، زمانی که پتوس را در گلدان قرار می دهید، ریشه ها گلدان را پر می نمایند یا از سوراخ های زه کشی گلدان بیرون می آیند. زمانی که برگها به طور مستمر می ریزند، مهم نیست که چقدر یا چند بار گیاه را آبیاری می کنید زیرا این اتفاق نشان دهنده این است که ریشه ها گلدان را پر نموده اند. در پی ریشه هایی باشید که از سوراخ های زهکشی بیرون زده اند یا با دقت گیاه را بیرون بیاورید تا ریشه ها را آنالیز کنید. بنابراین گلدان پوتوس ها نسبت به سایر گیاهان باید زودتر تعویض شوند. بسته به سرعت رشد گیاه شما، این ممکن است هر دو سال یا زودتر اتفاق بیفتد. گلدان گیاه را در طول فصلی که رشد فعال دارد، تعویض کنید. از یک گلدان یک یا دو سایز بالاتر بهره ببرید و اضافی آن را با مخلوط خاک تازه مناسب گلدان پر کنید.

آبیاری گیاه

پتوس را هر یک تا دو هفته یکبار آبیاری کنید. این کار را در طول فصل رشد بیشتر و در زمستان کمتر انجام دهید. بین دو آبیاری اجازه دهید خاک کاملا خشک گردد. اگر ریشه ها در خاک دائما مرطوب بمانند، پوسیده می شوند. از طرفی، اگر پوتوس به آب احتیاج داشته باشد، شاخ و برگ آن حالت افتادگی پیدا می نماید. منتظر نمانید تا برگ ها آغاز به پژمرده شدن نمایند و گیاه را آبیاری کنید؛ وگرنه برگ های آن می ریزد.

نور

پتوس در خصوص نور بسیار مقاوم است و می تواند شرایط نوری متنوع را تحمل کند. اگر آن را در نور روشن تر قرار دهید، سریع تر رشد می نماید. اگر نور کم باشد، ممکن است رشد کندی داشته باشد. برترین شرایط نور برای گلدن پتوس شما، نور روشن و غیر مستقیم است. این گیاه نمی تواند نور مستقیم خورشید را تحمل کند زیرا به احتمال زیاد می سوزد. پتوس در زیستگاه بومی خود در قسمت پایینی جنگل و زیر درختان واقع شده است. بنابراین نور مستقیم زیادی نمی بیند زیرا درختان جنگل، مانع رسیدن نور بیش از حد و مستقیم به آن می شوند.

روش های تکثیر

تکثیر گیاه از قلمه بسیار آسان است. به سادگی یک شاخه گیاه را با حداقل دو گره برگ برش دهید و اگر برگی در پایین آن به جای مانده، آن را جدا کنید. قلمه را در ظرف یا لیوان آب قرار دهید تا گره ها غوطه ور شوند اما برگ های به جامانده به آب برخورد ننمایند. پس از سه یا چهار هفته، می بینید که یک ریشه آغاز به رشد می نماید. هنگامی که طول ریشه نزدیک به 10 سانتی متر رسید، آن را در گلدانی حاوی مخلوطی از خاک مناسب بکارید.

دستورالعمل های مراقبت

نگهداری پتوس برای افراد مبتدی بسیار آسان است. همان طور که قبلا اشاره کردیم، به غیر از بهینه سازی شرایط روشنایی و آبیاری، چیز زیادی لازم ندارد. اگر با آفات گیاهان آپارتمانی روبرو شدید، آنها را با اسپری آفت کش یا یک آفت کش طبیعی مانند روغن چریش و یا پاک کردن منظم گیاه از بین ببرید. علاوه براین، می توانید برای خاک گلدان، مخلوط خاک مناسب تهیه کنید و زهکشی خاک را کنترل کنید. افزودن موادی مانند پرلیت یا سنگ های گدازه (lava rocks)، برای افزایش هوادهی خاک مفید است.

یک نکته مفید در نگهداری از پتوس چرخاندن گلدان است. چرخاندن گلدان هر چند هفته یکبار، به خصوص در شرایط نور کم، به رشد یکنواخت گیاه یاری می نماید.

از آنجا که پوتوس ها به سرعت رشد می نمایند، می توانند ظاهری پراکنده یا دارای ساقهی بلند و برگ های دور از هم پیدا نمایند. هرس برای سلامت گیاه ضروری نیست، اما گاه به گاه می تواند شکل آن را بهبود بخشد. برای برش های خود از یک ابزار برش استریل تیز بهره ببرید. با قیچی باغبانی، زیر یک گره نزدیک به تاج گیاه را برش دهید. همواره حداقل دو گره برگی روی شاخه ای که در حال هرس آن هستید، باقی بگذارید. اگر شاخه ها کم برگ است، با بریدن شاخه هایی که برگ کم تری دارند، به رشد شاخه های دیگر یاری کنید. شما می توانید عملیات هرس را در هر زمانی در طول فصل رشد انجام دهید اما در زمانی که گیاه خواب است باید از هرس اجتناب کنید. این گیاهان معمولا هر چند وقت یکبار چند برگ زرد ایجاد می نمایند که می توان آنها را با کندن از پایه جدا کرد.

نکات برای کشت پیروز

قلمه های تازه کاشته شده را به طور یکنواخت مرطوب نگه دارید تا شاخه های نو منشعب شوند. از آنجایی که پتوس، گیاهی است که مراقبت از آن آسان است، لازم نیست زیاد نگران کوددهی آن باشید. حداقل دو بار در سال (هر شش ماه یا بیشتر) آن را با کود همه منظوره گیاهان آپارتمانی (که در گلخانه ها و فروشگاه های آنلاین موجود است) تغذیه کنید.

آفات و بیماری های گیاه

حتی گیاهی مانند پتوس مقاوم نیز ممکن است مسائل رایج گیاهان آپارتمانی از جمله آفات و بیماری ها را تجربه کند. پتوس معمولا عاری از آفت است اما می تواند کنه های عنکبوتی، مگس سفید، فلس و شپشک های آردآلود را جذب کند. برای از بین بردن آفات از یک پارچه تمیز نرم بهره ببرید یا در صورت آلودگی از روغن چریش یا صابون حشره کش بهره ببرید. این گیاهان بعلاوه ممکن است در برابر لکه های باکتریایی برگ یا پوسیدگی ریشه حساسیت نشان دهند. این دو حالت اغلب ناشی از آبیاری بیش از حد، خاک همواره خیس و نور ناکافی است. دفعات آبیاری را کاهش دهید و در موارد پوسیدگی ریشه، سعی کنید ریشه های آسیب دیده را کوتاه کنید و گیاه را در خاک تازه و خشک بکارید.

پولکی شدن برگ و ساقه یکی از بیماری های رایج پتوس است. در این حالت، برجستگی های صدفی مانند روی ساقه و برگ های گیاه ظاهر می گردد.

تعدادی از آفات پتوس

• کنه های عنکبوتی
• حشرات ریز عنکبوت مانند که روی برگ ها و ساقه ها تار می تنند.
• مگس سفید
• مگس های ریز قلبی شکل که گیاه را میزبان خود برای زندگی قرار می دهند.
• شپشک آرد آلود
• حشرات کوچک، سفید و بیضی شکل به مقدار 7 میلی متر که باعث ایجاد موم پودری روی ساقه گیاهان می شوند.

علائم ناهنجاری ها در گیاه

زرد شدن برگ ها

تا زمانی که گیاه در حال رشد است، گاه به گاه زرد شدن برگ جای نگرانی نیست اما زردی ناگهانی یا گسترده علامت وجود ناهنجاری است. پوسیدگی ریشه در اثر آبیاری بیش از حد یا یک بیماری باکتریایی یا قارچی ممکن است دلیل آن باشد.

قهوه ای شدن برگ ها

قهوه ای شدن برگ ها می تواند ناشی از مسائل بسیاری از جمله نور کم یا آبیاری بیش از حد باشد. برگ های قهوه ای خشک و ترد نشان دهنده کم آبی یا کمبود رطوبت است.

برگ های افتاده

افتادگی یا پژمرده شدن برگ های پتوس نشانه ای از استرس است که اغلب به دلیل کمبود آب اتفاق میفتد. گیاه خود را به طور عمیق آبیاری کنید و رطوبت خاک را به تدریج کنترل کنید. پس از چند ساعت آبیاری، برگها به آرامی بلند می شوند و به حالت عادی برمی گردند. تماشا این تفاوت شگفت انگیز است افتادگی برگ ها بعلاوه می تواند نشانه ای از بسته شدن گیاه در گلدان باشد (به دلیل رشد زیاد گیاه، سایز گلدان برای گیاه کم می گردد) یا تحت تاثیر بیماری باشد.

برای شاداب ماندن گیاه، برگ ها را هر چند هفته یکبار با یک پارچه مرطوب پاک کنید تا ظاهر شاخ و برگ ها تازه گردد.

استفاده های دارویی گل

در طب سنتی، برگ و ساقه له شده پتوس، برای درمان مارگزیدگی مؤثر است. بعلاوه از برگ های له شده آن به عنوان پانسمان زخم ها استفاده می گردد. بعلاوه این گیاه، مسهل صفرا و ادرار آور است و باعث تعرق زیاد می گردد.

البته مطالعات نو نشان داده که این گیاه خواص فراوانی دیگری نیز دارد چند مورد از این خواص عبارت اند از:

• آنتی اکسیدان
• ضد باکتری
• ضد قارچ
• ضد دیابت
• التیام دهنده زخم
• محافظ معده
• ضد زخم
• دارای خواص ضد سرطانی

هشدار درباره سمیت

تعداد زیادی از گیاه پتوس در کنار هم می تواند برای انسان سمی باشد زیرا باعث تجمع اگزالات کلسیم می گردد. این ماده باعث سوزش در دهان می گردد و عصاره این گیاه نیز ممکن است برای پوست تحریک نماینده باشد. بنابراین پتوس را از دسترس خردسالان دور نگه دارید.

بعلاوه توجه داشته باشید که این گیاه برای حیوانات خانگی مانند سگ و گربه نیز سمی است.

نتیجه گیری

پرورش یک گیاه آپارتمانی می تواند از بسیاری جهات تجربه رضایت بخشی باشد. ارزش آن را دارد که گیاهی را انتخاب کنید که نه تنها زیبا باشد، بلکه به شما انرژی مثبت تزریق کند. از نظر روان شناسی، پوتوس سبز معمولی به عنوان یک تسکین دهنده استرس شناخته می گردد و کیفیت خواب را بالا می برد. پتوس ها با پیچک هایی که می توانند به هر نقطه از خانه یا آپارتمان نفوذ نمایند، فضای آرام بخش جنگل را به منزل می آورند. پتوس با برگ های براق و ساقه های بلند، حس سرزندگی و پویایی را تداعی می نماید و روحیه انسان را بهبود می بخشد. این گیاه می تواند حال و هوای خانه را تغییر دهد. همه این ها باعث می گردد که پتوس، گزینه ای مناسب برای انتخاب یک گیاه آپارتمانی ایده آل باشد. وقتی بدانید چیزی را پرورش داده اید که واقعا با شما ارتباط برقرار می نماید، احساس خوبی خواهید داشت.